Sismik izolatör olarak da isimlendirilen deprem izolatörleri, yapıların depreme dayanıklı hale getirilmesi açısından oldukça önemlidir. Genel olarak binalarda depremin etkilerinin daha az hissedilmesi, kişilerin ve binaların zarar görmemesi için kullanılan yardımcı araçlar olarak tanımlanabilir. Darıca müteahhit hizmetleri, özellikle deprem sonrasında hizmet vermesi acil olan hastaneler, itfaiye binaları, çeşitli iletişim binaları ve köprü gibi yapıların ulaşımı ve hizmeti aksatmaması için mutlaka deprem izolatörü kullanılması gerektiğini belirtmektedir.
Deprem anında sarsıntının mevcut zararın en aza indirilmesi açısından kullanılan izolatöler, binada en uygun görülen kata, betonarme yapıların altına yerleştirilmektedir. Burada amaçlanan, binanın zemin ile direkt bağlantısı kesmek ve binanın doğrudan sarsıntıya maruz kalmasını engellemektir.
Deprem İzolatörlerinin Çalışma Prensibi ve Uygulama Alanları
İnşaat aşamasındaki her bina için SDR Mühendislik çalışmaları sırasında mutlaka uygulanan deprem izolatörleri, deprem esnasında meydana gelen sarsıntıyı büyük ve etkili salınımlar ile kontrol altına alarak, sarsıntının yıkıcılığını önlemekte ve binayı ayakta tutan kolonların zarar görmesini engellemektedir. Bu yardımcı araçların çalışma prensibi, depremin etkilerini en aza indirmek, yapının yıkılmasını engellemek ve dolayısı ile kişilerin zarar görmesinin önüne geçebilmek üzerine kuruludur.
Sismik izolatörler hazır yapılara uygulanabilir fakat yapım aşamasındaki binalar için uygulanmasının daha etkili sonuçlar vereceğini belirtilmektedir. Yumuşak zeminlere kurulu olan yapılarda kullanılması tam tersi etki ederek binaya gelen yükü arttıracağı için kullanımı önerilmemektedir. Ayrıca bitişik olarak inşa edilmiş yapılar için de sismik izolatör kullanılması tavsiye edilmemektedir.
Deprem İzolatörlerin Özellikleri
Deprem izolatörleri;
– Yüksek sönümlü kauçuk izolatör (HDR),
– Kurşun çekirdekli izolatör (LRB),
– Doğal kauçuk izolatör (NRB),
– Elastik kayıcı mesnet, şeklinde farklı türlerde olabilmektedir.
Bu sismik izolatörler, dikey yönde destekleme özelliği gösterirken, yatay yönde binaya gelen sarsıntının minimize edilmesini sağlamaktadır. İzolatörlerin imalatında, hava şartlarına dayanıklı ve yüksek koruma sağlayan kauçuk malzeme kullanılmaktadır. Bu yardımcı araçlar uv ışınlarından etkilenmemekle birlikte, ozona karşı da korumalı şekildedir. İzolatörlerin içinde çelik ve kauçuk katmanlar bulunmaktadır. SDR, etkili bir çalışma prensibi ile bu araçların binaların uygun bölümlerine doğru ve kuvvetli bir biçimde yerleştirilmesini sağlamaktadır. Bu da deprem esnasında izolatörlerin ayrılmaması ve şekil değiştirmeye imkan tanımasını sağlamaktadır.
