İnşaat mühendisleri oturmuş olduğumuz binalar için bir tasarım yaparlar. Bu tasarım güncel deprem yönetmeliğine uygun yapılmaktadır. Ülkemizde bugüne kadar 1947, 1953, 1961, 1968, 1975, 1998, 2007 ve son olarak yürürlüğe giren 2018 TBDY (Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği) olmak üzere, toplamda 8 kez revize edilmiştir. Nacizane bir fikir belirtmek isterim ki; 1998 yılı yönetmeliği ve öncesinde tasarlanan binaların, ülkemizde meydana gelecek büyük bir deprem sonrası çok ciddi hasarların hatta yıkılmaların meydana gelebileceğini açık bir şekilde ifade edebilirim.
Şimdi gelelim binamıza etkiyen deprem kuvvetinin ton cinsinden değerine. Herkesin anlayacağı dilde basit bir hesap yapalım.
Diyelim ki; 5 katlı bir binada oturmaktayız. Binanın her katında 4 daire olduğunu varsayalım. Dairelerin metrekareleri ise 100 m2 olsun. Matematiksel olarak 1 m2′lik konutların kütlesi yaklaşık olarak 1 tondur.
Her katta 4 daire olduğundan ve metre kareleri 100 m2 olduğundan ötürü toplam kat alanımız 400 m2′dir.
Dolayısıyla 1 katın toplam kütlesi; 400 x 1 = 400 ton.
5 katlı bir binada bu hesap; 400 x 5 = 2000 ton.
Düşünebiliyor musunuz? Bizim 5 katlı binamıza etki eden düşey yük toplamda 2000 ton! Ne kadar büyük bir sayı değil mi bu? Şu anda ortalama otomobillerin ağırlıkları zaten 1 ton civarında. Bizim binamıza etki eden düşey kuvveti ise tam tamına 2000 ton.
Şimdi ise işi ilerletelim ve deprem kuvvetimizi basit bir hesapla bulalım. Yönetmeliğimizin belirlediği “deprem tehlike haritası” vardır. Bu haritada yaşadığımız şehre göre Ss değerleri belirlenmektedir. Nedir bu Ss değeri? Kısaca; binada oluşan ivmedir. İstanbul’da yaşadığımızı varsayalım. Bu değer 0.900 civarındadır.
Şu anda bizim elimizde ivme ve kütle değerlerimiz var. Aklınıza bir formül çağrıştırıyor mu? Newton’ın bulmuş olduğu meşhur formül; F = m x a. (Kuvvet = Kütle x İvme )
Artık biz, oturduğumuz binaya etki eden deprem kuvvetini bulabiliriz sevgili dostlar.
m = 2000 ton
a = 0.900
F = 2000 x 0,9
Bu durumda F = 1800 ton! Bizim oturmuş olduğumuz 5 katlı bir binada, yapı etkiyen yatay kuvvet 1800 ton. Ne kadar büyük bir sayı değil mi? Yapının ağırlığı 2000 ton iken deprem kuvveti ise 1800 ton oluyor. Oturmuş olduğunuz binayı düşünerek biraz korktunuz değil mi? Korkarsanız şayet; özen gösterirsiniz, dikkat edersiniz, işin ciddiyetine varırsınız.
SDR Mühendislik olarak, bu noktada “mühendisliği” kullanarak en iyi şekilde hareket ediyoruz. Ülkemize ve milletimize hizmet etmek en büyük amacımızdır. Mühendislik ancak bizi bu amacımıza götüren yolda sadece bir araç olabilir.
